هدف ما این است تا سرزمینی که متعلق به ماست، جای بهتری برای زیستن شود. جایی که در آن، همه با هم آشنا هستیم.
هیأت مدیره انجمن توانمندسازی و پیشگیری آشنا
آشنا؛ از ایده تا اجرا
معرفی انجمن توانمندسازی و پیشگیری آشنا
مهناز کرمی
نویسنده
دانشجوی دکتری رشته جامعه‌شناسی و عضو هیأت‌مدیره انجمن آشنا
اگر می پسندید به اشتراک بگذارید.
انجمن توانمند سازی و پیشگیری آشنا[1] سازمان غیردولتی، غیرسیاسی و غیرانتفاعی با شخصیت حقوقی مستقل است که در چارچوب قوانین و مقررات کشور و با هدف ترویج و توسعه فرهنگ حقوق شهروندی، جهت توانمندسازی همه اقشار جامعه به ویژه زنان و کودکان آسیب دیده و در معرض آسیب از طریق آموزش و ارتقاء دانش و آگاهی بر مبنای مطالعات پژوهشی و میدانی در راستای کاهش آسیب‌ها، انحرافات و ناهنجاری‌های اجتماعی و جرم در سطح ملی فعالیت می‌کند.
ایده انجمن آشنا
ایده اولیه انجمن توانمندسازی و پیشگیری آشنا متعلق به لیلا شفاعی بود که پس از فعالیت‌های آموزشی در تشکل نورا[2] به این نتیجه رسیدند که آموزش در یک سطح برای آگاهی‌بخشی کافی نیست بلکه فعالیت‌های بین رشته‌ای در این خصوص حائز اهمیت است. ایشان پس از اجرای برنامه‌ای آموزشی در حوزه حقوق در دانشگاه الزهرا و آشنایی با دانش‌آموختگانی در حوزه‌های جامعه‌شناسی و روانشناسی و پس از برگزاری جلسات متعددی طی مدت دو سال در راستای تدوین اساسنامه انجمنی مردم‌نهاد، پایه‌های تاسیس انجمن آشنا را که متشکل از سه دپارتمان حقوق، جامعه‌شناسی و روانشناسی بود را بنا نهادند. در وب‌سایت انجمن[3] آمده است که:
ما دانش‌آموختگان و پژوهشگرانی از رشته‌های حقوق، روانشناسی و جامعه‌شناسی هستیم که در چالش‌های حرفه‌ای خود با آسیب‌های اجتماعی، انواع جرم و نقض حقوق دیگران و مشکلات روانشناختی مختلف، کاستی‌ها و گاه بن‌بست‌هایی را شناسایی کرده‌ایم که از نظر ما، شیوه‌های موجود توان غلبه بر آن‌ها را ندارند. لذا گرد هم آمدیم و به مطالعه، تحقیق و پژوهش در بستری میان‌رشته‌ای پرداختیم تا مکمل ایده‌های یکدیگر باشیم. در این مسیر، تمرکز خود را بر یافتن شیوه‌های نوین و متناسب با وضعیتِ جامعۀ ایرانی قرار داده‌ایم.
اهداف آشنا
جامعه هدف این سازمان مردم نهاد گروه‌های آسیب‌دیده و آسیب‌پذیر جامعه به‌ویژه زنان و کودکان هستند. در این راستا فعالیت‌های انجمن در ابتدا به‌صورت پیشنهادهای پژوهشی و آموزشی به سازمان‌ها و نهادهای دولتی و عمومی آغاز شد. برخی پیشنهادهای ارائه شده به این سازمان‌ها عبارت‌اند از: آموزشهای عمومی و تخصصی در حوزه مسائل اجتماعی مختلف و با رویکردی بین رشته‌ای در خصوص طرح جامع آموزش زندان‌های کل کشور، آسیب‌شناسی خشونت علیه وکلا، آموزش به مددجویان بنیاد شهید، آموزش به کودکان سازمان آموزشهای استثنایی کشور و غیره که علی‌رغم رایزنی‌ها و مذاکرات بسیار با مسئولان ذیربط، به دلایل مختلف در مراحل نهایی، مورد پذیرش قرار نگرفتند. حاصل آموزش‌ها و پژوهش‌های اعضای انجمن، کتابی با عنوان “خشونت علیه زنان”، مقالات مختلف و چندین مصاحبه در حوزه‌های مختلف اجتماعی، روانشناختی و حقوقی است که در وب‌سایت انجمن قابل دسترسی هستند. در کنار چنین فعالیت‌هایی، آزاد کردن زندانیان و تهیه برخی تجهیزات پزشکی برای بیمارستان‌های مناطق محروم از جمله فعالیت‌های خیرخواهانه این نهاد در سطح ملی بود است.
فعالیت‌های میدانیِ آشنا
در سال ۱۴۰۱ و با فروکش کردن پاندمی کرونا فعالیت‌های میدانی انجمن در محیط اجتماعی به‌طور رسمی آغاز شد و در سطح درون استانی گسترش یافت. آغاز فعالیت‌های میدانی آشنا، با ورود به روستایی به نام دانش بود که با وجود استقرارش در قلب تهران، ساکنانش با مسائل و مشکلات عدیده اجتماعی و اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند. هدف از ورود به این روستا نیازسنجی از ساکنان و توان‌افزایی اجتماعی آنان بود اما پس از کسب شناخت از آن منطقه، نیاز ساکنان آن به ضروریات اولیه زندگی چندان چشم‌گیر بود که آموزش به آن ها عملا بی‌فایده به نظر می رسید. از این‌رو تهیه ملزومات آموزشی، کفش و لباس گرم برای دانش‌آموزان پیش از شروع آموزشهای آگاهی‌بخش، ضرورت داشت.
بنابراین، پس از جمع‌آوری کمک‌های مردمی، برای 25 دانش‌آموز نیازمند این روستا لوازم مورد نیاز تهیه و توزیع و سپس آموزش‌ها در سطح والدین آغاز شد. به دلیل نوع آسیب‌ها و مسائل اجتماعی موجود در این منطقه، آموزش‌ها در حوزه روانشناختی درخصوص خودشناسی، در حوزه حقوقی درخصوص قوانین کار، موجر و مستأجر و … و در حوزه جامعه‌شناختی درخصوص هویت محله‌ای و مسائل جوانان آغاز شد و به صورت دوره‌ای تداوم یافت و مورد استقبال جمعیت قابل توجهی از ساکنان این روستا قرار گرفت، به‌طوری‌که اکنون هر کارگاه آموزشی جمعیتی بالغ بر 70 نفر شرکت کننده دارد.
خروجی چنین فعالیت‌هایی بخصوص در آموزشهای مربوط به هویت محله‌ای، شناسایی زنان آذری بود که با هنر گلیم‌بافی آشنایی داشتند و می‌توانستند از این طریق برای خود و خانواده‌شان کسب درآمد کنند اما برای تهیه مواد اولیه و اتصال به بازار نیازمند حمایت بودند. از این‌رو خانم دکتر ساناز تبری (جامعه‌شناس) که مدرس این کارگاه بودند و با این هنر آشنایی کافی داشتند، اقدام به گروه‌سازی در میان زنان نامبرده کردند و با حمایت ایشان گروه “نقش‌آشنا” شکل گرفت و فعالیت اقتصادی آن آغاز شد. این گروه در اینستاگرام نیز صفحه‌ای با عنوان نقش‌آشنا[4] راه اندازی کرده است و محصولات خود را به فروش می‌رساند.
همچنین از میان این زنان گروهی نیز شناسایی شدند که توانایی تهیه خوراکی‌های مختلف از قبیل لواشک، رب، ترشی، سبزی و … را دارند که اکنون با مدیریت خانم ناهید محمدی (روانشناس) مدرس کارگاه‌های آموزشی خودشناسی، با عنوان “طعم‌آشنا“ در حال ایجاد ساز و کاری برای فعالیت هستند و در آینده نزدیک فعالیت‌هایشان به‌طور رسمی آغاز می‌شوند. در کارگاه مربوط به مسائل اجتماعی جوانان نیز یکی از مهم‌ترین مسائل و مشکلات مردم این روستا، مسأله اوقات فراغت جوانان بود که باعث بروز آسیب‌های مختلفی در میان آنان شده بود. بدین‌ترتیب رایزنی به منظور ایجاد فضایی برای بازی و گذران اوقات فراغت کودکان، نوجوانان و جوانان در روستا، در دستور کار انجمن قرار گرفت که در آینده نزدیک بوسیله خانم مهناز کرمی (دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی) مدرس کارگاه آموزشی مسائل اجتماعی جوانان، به مرحله اجرا خواهد رسید.