“در جامعه ما رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی جایگاه خود را پیدا نکرده‌است، در نتیجه شاید تاریخ سیاسی ما موجب این امر شده‌است. تمام جوامعی که رشد و توسعه پیدا کردند، در واقع علوم انسانی و اجتماعی آن ها رشد پیدا کرده تا بستر رشد بقیه رشته‌ها فراهم شود. اگر اقتصاد ما درست اداره نشود، مدیریت بخش‌ها و بنگاه‌ها درست اداره نشود، خب زمینه کارکردن بهره‌ور نیروهای متخصص فراهم نمی‌شود. در نتیجه مهندسین خوب ما مهاجرت می‌کنند و می‌روند، چرا که در اینجا بستر کار برایشان فراهم نیست. اگر مدیریت دانش در سازمان‌ها خوب انجام نشود این دانش و صاحبان آن فسیل خواهند شد.”
علینقی مشایخی؛ بنیانگذار دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف
علینقی مشایخی در سال 1347 در خمین چشم به جهان گشود. سال‌های کودکی و نوجوانی را در همین شهر سپری کرد. دیپلم ریاضی را سال 1345 در تهران گرفت و در همان سال در دانشگاه صنعتی شریف در رشته “مهندسی مکانیک” پذیرفته شد. دوره کارشناسی را با احراز رتبه اول در سال 1349 به پایان رساند. پس از اتمام دوره کارشناسی، سه سال را در دانشگاه صنعتی شریف به عنوان دستیار آموزشی فعالیت کرد و آزمایشگاه ترمودینامیک و انتقال حرارت را راه‌اندازی کرد. به دنبال تحقق رویاهای بلندپروازنه خود در سال ۱۳۵۲، برای تحصیل دوره دکترا در رشته مدیریت به موسسه فناوری ماساچوست[1] آمریکا رفت.
در اردیبهشت سال ۱۳۵۷ درجه دکترایش را دریافت کرد و پس از آن به عنوان دانشیار تحقیقاتی در همان دانشگاه مشغول به کار شد. دیری نپایید که قصد وطن کرد. خلاق و نواندیش بود و دوست داشت تجربه سفرش را با آموزه‌های جدیدی که از غرب آموخته بود، این بار در مام وطن پیاده سازد. آبان سال ۱۳۵۷ به ایران بازگشت. “دانشگاه صنعتی اصفهان” پذیرای مشایخی شد. در سال 1358 با همکارانش رشته “مهندسی صنایع” را تأسیس کرد اما این پایان جریان تحول‌خواهی او نبود. در سال ۱۳۶۱، با تعدادی دیگر از همکارانش دوره کارشناسی ارشد در رشته “مهندسی سیستم های اقتصادی و اجتماعی” را برای اولین بار در کشور پایه‌گذاری کرد.
در سال ۱۳۶۵ بار دیگر به خانه‌اش در دانشگاه صنعتی شریف بازگشت. دیری نپایید که در سال 1366 برای گذراندن فرصت مطالعاتی یک ساله به عنوان استاد مدعو به دانشگاه ایلاتی نیویورک در آلبانی رفت. در بازگشت از این فرصت مطالعاتی، دوره معادل کارشناسی ارشد “مدیریت سیستم‌ها” را در دانشکده صنایع، طراحی و راه‌اندازی کرد. این دوره، چندی بعد تبدیل به دوره رسمی کارشناسی ارشد “مدیریت سیستم و بهره‌وری” در رشته صنایع شد. علینقی مشایخی، “مؤسسۀ عالی آموزش و پژوهش در برنامه‌ریزی و توسعه” را در سال 1368 راه‌اندازی و پایه‌گذاری کرد و تا سال 1374 ریاست این موسسه را به عهده گرفت. در زمان حضورش در این موسسه، دوره کارشناسی‌ارشد رشته برنامه‌ریزی سیستم‌ها را راه‌اندازی کرد. سفر زندگی او این نیز بار برای مادرش ایران دستاورد بزرگ دیگری داشت.
در سال ۱۳۷۴ برای فرصت مطالعاتی دیگری به عنوان محقق مدعو به موسسه فناوری ماساچوست رفت و در سال ۱۳۷۶ در بازگشت ایده تأسیس “دانشکده مدیریت” در دانشگاه صنعتی شریف را مطرح و چندی بعد در سال ۱۳۷۸ دانشکده مدیریت و اقتصاد” را در این دانشگاه پایه‌گذاری کرد. مشایخی برای اولین بار در ایران توانست در دانشکده مدیریت و اقتصاد، دوره‌های مدیریت کسب وکار[2] (MBA) کارشناسی ارشد اقتصاد و کارشناسی ارشد مهندسی سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی راه اندازی کند.
***
باوری به مهاجرت و رفتن از ایران ندارم. گاهی حسرت می‌خورم که کاش کارکردن در یک کشور صنعتی را تجربه کرده بودم ولی مهاجرت هیچ وقت. حالا هم اگر کسی گله کند باز باور ندارم داشتن اقامت در یک کشور دیگر لزوما ارزش است. این یک انتخاب شخصی است و من لزوما اعتقاد ندارم برای هر کسی بهترین گزینه باشد.
آزاده داننده که بود و چه کرد، ملاقات با بانوی نقره‌ای www.peivast.com
بانو آزاده داننده
عبور از سد کلیشه‌های جنسیتی
آزاده داننده؛ رئیس ادواری “انجمن ملی زنان کارآفرین” و “سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران”
ده‌ها سال از اینکه مردان بازار کار را به صورت کامل در اختیار داشتند، گذشته و اکنون زنان بخشی از بازار کار جهانی را به خود اختصاص داده‌اند. اکنون رویای بسیاری از زنان توانمند، از شاغل شدن به کارآفرین شدن ارتقاء یافته است. وجود زنان کارآفرین در کشورهای در حال توسعه که از سد کلیشه‌های جنسیتی در مورد اشتغال و توانمندی زنان عبور کرده‌اند، باعث خواهد شد توازن بیشتری در توزیع مشاغل و فرصت‌های برابر برای زنان فراهم شود. آزاده داننده یکی از کارآفرینان زن موفق ایرانی بود که به رویاهایش برای ساختن جهانی برابر باور داشت. او مدیرعامل شرکت “فناوران اطلاعات بهاران” و رئیس ادواری “انجمن ملی زنان کارآفرین” و “سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران”، بود. کارآفرینی متعهد که توانست با داشتن نقش مادری، تلفیقی احترام‌آمیز از سنت و مدرنیته را در جامعه با هم داشته باشد.
عمرش پر بهار نبود و می‌توانست شکوفه‌های دیگری را به آسمان فناوری ایران هدیه دهد اما در بهمنی سخت، در سال 1400 چشمانش را برای همیشه فرو بست. آزاده داننده، متولد ۱۳۳۸ در شمیرانات تهران بود. والدینش تحصیلات عالیه نداشتند. پدرش یک بازاری متجدد و واردکننده ماشین‌آلات صنعتی بود. مردی خودساخته که جزو موسسان اتحادیه ابزارفروشان تهران هم به شمار می‌آمد. آزاده در دبستان ایتالیایی‌ها در “مجموعه آموزشی سهیل” مشغول به تحصیل شد. این مدرسه با متد آموزشی آن روز جهان سعی در تربیت دختران ایرانی داشت. کلاس‌ها دوزبانه و معلمان خارجی بودند. تحصیل در مدرسه ایتالیایی‌های سهیل به لحاظ درسی و تربیتی، تأثیر قابل توجهی بر روحیه او گذاشت. دغدغه دانشگاه و مهندسی او از همین مدرسه برای او رقم خورد.”[3]
عطش او برای کسب تجربه در محیط‌های جدید باعث شد در سال 1358 دانشگاه شیراز را برای تحصیل خود انتخاب کند. آزاده در سال 1364 در رشته مهندسی کامپیوتر در دانشگاه شیراز کارشناسی خود را دریافت کرد. او جزو معدود دخترانی بود که پس از انقلاب فرهنگی موفق به فارغ‌التحصیلی در رشته مهندسی شد. پس از فارغ‌التحصیلی در همان سال نیز مشغول به کار شد. یک سال پس از استخدامش در سال ۶۵ با شهرام سامانی که فارغ‌التحصیل برق و کارمند وزارت نیرو بود، ازدواج کرد. چندی بعد صاحب فرزندی شد. “به نظر من چالش اصلی برای زنان مدیر برقراری تعادل میان کار و زندگی شخصی است. مدیران جوان و موفق بسیاری هستند که ازدواج کرده‌اند ولی فرزندی ندارند. من همیشه توصیه کرده‌ام که بچه‌دار شوند تا موفقیت را توامان در خانه و کار داشته باشند. مسیر هر دوی این موفقیت‌ها در یک جهت است و از هم جدا نیست.”[4]
“حضور داننده در پروژه‌ای با مشارکت وزارت صنایع، شورای عالی انفورماتیک کشور و انجمن شرکت‌های انفورماتیک در سال ۱۳۷۸ نقطه عطف فعالیت کاری او شد؛ زیرا موضوع این پروژه طراحی و استقرار نظام مدیریت کیفیت در شرکت‌های نرم‌افزاری بود تا از این طریق شرکت‌ها بتوانند محصولات خود را به بازارهای بین‌المللی عرضه کنند و صادرات نرم‌افزار رونق بگیرد. در سال ۱۳۸۰ و در پایان این پروژه، شش شرکت نرم‌افزاری موفق شدند برای نخستین بار در ایران و خاورمیانه گواهینامه ISO ۹۰۰ TickIT اخذ کنند.[5]
چندی بعد در شرکت “همکاران سیستم” به عنوان معاون بخش MIS یا همان مدیر سیستم‌های اطلاعاتی مشغول به کار می‌شود. نتایج حضور او در این بخش برای مدیران ارشد همکاران سیستم بسیار رضایت‌بخش بود. در فروردین ۱۳۸۴ به شرکت “فن‌آوران اطلاعات بهاران” پیوست و فعالیت‌هایش را با تیمی از همکاران قدیمی در آنجا با جدیت ادامه داد و به مدت ده سال در حوزه IT مشغول به فعالیت‌های مشاوره‌ای و مدیریتی شد. داننده فعالیت‌های اجتماعی زیادی داشت و در تشکل‌های مختلف حوزه‌های زنان و IT عضو و فعال بود. فعالیت او در هیئت مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای با وجود نگاه‌ها و نظرهای مخالفی که به دلیل زن بودن داشتند با کسب رای اعضا صورت گرفت. بانو داننده در فضای کاری مردانه‌ای شروع به کار کرد و با کسب سمت‌های مدیریتی و مشاوره به مدیران ارشد سازمان‌ها و شرکت‌ها راه را برای زنان نسل‌های بعدی در حوزه IT باز کرد.[6] آزاده داننده در زمان فعالیت در هیئت مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای متوجه شد که بیماری سرطان سینه مبتلاست و این آغازی برای خاموشی او بود.
جایزه نوآوری آزاده
نرخ مشارکت اقتصادی زنان در ایران بسیار کمتر از متوسط جهانی است. به بیان دیگر، بخش قابل توجهی از ظرفیت نیروی کار کشور در فعالیت‌های اقتصادی مشارکت ندارند. داده‌های مرکز آمار در دوره 1397-1335 نشان می‌دهد مشارکت زنان در بازار کار ایران بسیار اندک است و اختلاف زیادی با نرخ مشارکت مردان دارد. پس از مرگ تلخ آزاده داننده در ۲۸ بهمن ۱۴۰۰، انجمن زنان کارآفرین، در اردیبهشت ۱۴۰۱، ایده برگزاری رویداد “جایزه نوآوری آزاده”[7] را با هدف پاسداشت مقام آزاده داننده و ترویج و توسعه کارآفرینی و افزایش توانمندسازی استارتاپ‌های نوآور زنان مطرح کرد و ۲۵ بهمن همان سال در دو بخش استارتاپ‌ها و شرکت‌های دارای محصول نوآورانه، نخستین دوره جایزه نوآوری آزاده برگزار شد.[8]
***
“بهار ۱۳۹۹ آبستن اتفاقی بود که امروز جزئی از تاریخ به حساب میاد، پادکست مورخ زائیده ذهن احمد هاشمی و نازیلا مرادی بود، مورخ تصمیم گرفت از دریچه‌ای نوین به انسان نگاه کنه و کرد… تیم مورخ پرونده تاریخ بشر رو باز کرد، بزرگ و بزرگ‌تر شد و در مسیر خود به استودیو پیکان پیوست. امروز تیم مورخ در خانه خودش یعنی استودیو پیکان، پرونده‌های بیشتری از تاریخ رو باز و بررسی می‌کنه، پرونده‌هایی که هر کدوم تاثیر عجیبی بر زندگی نیاکان، اجداد یا پدربزرگان، پدران و در نهایت ما گذاشته.”
برگرفته از وبگاه مورخ
www.movarekhpod.com
احمد هاشمی
صدای تاریخرا از پادکست مورخ بشنوید
معرفی پادکست مورخ؛ کاری مشترک از احمد هاشمی و نازیلا مرادی
شنوندگان برای شنیدن طیف گسترده‌ای از موضوعات خاص به پادکست‌ها روی می آورند. چشم‌انداز پادکست‌های امروزی، موضوعاتی از ورزش و مذهب گرفته تا سیاست و سرگرمی را در بر می‌گیرد. پادکست‌های تاریخی، در این میان به جهت شیوه روایت داستانی خود از محبوبیت بسیار زیادی در بین علاقه‌مندان به تاریخ برخوردارند. خواندن بسیاری از کتاب‌های تاریخی زمان‌بر است و خواندن تمام محتوای آن ممکن است برای بسیاری از شهروندان جذابیت زیادی نداشته باشد، چرا که بسیاری از مردم زمان کافی و بنیه علمی لازم برای انجام چنین کاری را ندارند. در این وضعیت گوش دادن به یک پادکست تاریخی اهمیت پیدا می‌کند. معمولا روایت خطی از تاریخ جذابیت چندانی برای خوانندگان ندارد؛ از این‌رو سازندگان پادکست‌های تاریخی تلاش می‌کنند موضوعات جالب و مهم را با برخورداری از منابع گوناگون انتخاب و تهیه کنند. “پادکست مورخ” یکی از موفق‌ترین پادکست‌های ایرانی در زمینه روایت وقایع تاریخی ایران و جهان است.
این پادکست در هشت سال حضورش در بازار فرهنگی ایران، موفق شده با تولید حدود 180 پادکست، بخش قابل توجهی از علاقه‌مندان به حوزه فرهنگ و تاریخ را با خود همراه کند. تیم پادکست مورخ، با همکاری و بهره‌مندی از نویسندگان و پژوهشگران آگاه از وقایع تاریخی، توانسته به خلق روایتی داستان‌وار، جذاب، سرگرم‌کننده و با حس تعلیق بسیار برای خوانندگان دست یابد. تیم پادکست مورخ با توصیفی کم نظیر صحنه حوادث تاریخی را پیش روی شنونده ترسیم می‌کنند و او را با خود به دورترین کوچه‌های تاریخ می‌برند. کشف و چینش با شنونده است و اوست که درس‌های خود را از پس هر روایتی دریافت می‌کند و آموزه‌هایش را با کتاب های متعددی که در آن موضوع مرجع است، می‌آموزد.
پادکست مورخ از منابع مختلف استفاده کرده تا اثری که پیش روی شنوندگانش خلق کرده، جامعیت بیشتری داشته باشد و بتواند تفسیرها و روایت‌های گوناگون از یک ماجرا را پوشش دهد. در عین حال از پرداختن به جزییات غیر ضروری اجتناب کرده تا در زمان مخاطب صرفه‌جویی شود. پادکست مورخ توانسته ضمن ارتباط‌پذیری بی‌نقص با مخاطبان، ذهن همراهان خود را تا لحظه آخر با روایت سرگرم‌کننده خود همراه سازند. آن‌ها در بیان وقایع تاریخی، از چاشنی طنز بهره می برند، وقایع را با روایتی داستان‌گونه در هم تنیده‌اند و با انتخاب موسیقی مناسب، لحنی جذاب برای روایت خلق می کنند. پادکست مورخ با گویندگی احمد هاشمی فضایی پر کشش در ذهن مخاطب ایجاد می کنند.
